درماتیت تماسی
درماتیت تماسی
تعریف
به نوعی از درماتیت گویند که در آن چه مستقیم وچه غیر مستقیم تماس با موادی منجر به التهاب پوست گردد که بر کیفیت زندگی وشغل ودرآمد فرد وجامعه موثر است برخلاف اگزماها( درماتیت آتوپیک ولیکن سیمپلکس و.. )این نوع بیماریهای پوست عامل بیرونی واضحی دارد ودرماتیت شغلی یا درماتیت تماسی پروتینی نام های دیگر آن هستند ولفظ اگزما برای تماسی به کار نمی برند.
انواع
1 -درماتیت تماس محرک ها 2
- درماتیت آلرژیک تماسی
3- کهیرتماسی
4- فتودرماتیت که خود یا فتوالرژیک هستند یا فتو توکسیک درماتیت تماسی لوکال یا درماتیت تماسی سیستمیک هم در کتاب ها نام برده شده اند
اپیدمیولوژی
شیوع 20% درماتیت تماسی در بالغین بسیار قابل توجه است وهرچه سن کمتر میشود شیوع هم کمتر میشود ولی در نوجوانی حدود15%است در خانم ها دو برابر آقایان رخ می دهد
شایع ترین مواد
1-نیکل (در گوشواره ودر موبایل ها)
2-مخلوط آرایشی ها
3-تیومرسال (در ........)
4-فنیلین دی آمین (در رنگ های دایمی مو )
5-کرومات (سیمان )
6-کبالت (در صنعت کلراید کوبالت فلزی است که....)
7-ایزو تیا زولین (در .....)
شایع ترین شغل ها
1-فلز کاران
2- آرایشگران
3-پرسنل پزشکی وبهداشتی
4-پرسنل صنایع غذایی
5-نظافت چی ها
6- کارگران ساختمانی
7-نقاشان
نیکل که در سکه ها وبلدیجات وجواهرات وفلزات....
کرومات (کرومیوم/ پتاسیم دی کرومات ) که در سیمان بخصوص ترآن ودرعملیات دباغی کردن چرم مصرف دارد در یک مطالعه تا 17%کارگران ساختمانی مبتلا بوده اند
مخلوط آرایشی اول که بیشتر از 2500ماده در آرایش استفاده میشود که مخلوط اول شامل
1-سینامول الکل
2- سینامال
3-آمیل سینامال
4-جیرا نیول
5-هیدروکسی سسیترونل
6-ایوگانول
7- ایزوایوگانول
8- کوبیده بلوط (اوک موس )
مخلوط دوم آرایشی شامل
1-لیرآل
2-سیترال
3- سیترونل
4-کومارین
5- فارنه سل
6- سینامال
7- ماده خیلی مهم پا ل سام پرو که امروزه به نام میروکسی لون پی یر در مواد آرایشی وچاشنی ادویه ای غذاها
نگه دارنده ها :
1-فرم آلدهاید
2-کواترنیوم15 و
3-فنوکسی اتانول
4-نیتروپروپان
5-دیازولیدون یوری یا
رنگ مو به نام فی نی لین دای آمین که در 2% مصرف کننده ها وتا 20%آرایشگران که با رنگ مو کار میکنند که بجای حنا واقعی از این ماده مضر استفاده میشود حنای واقعی بندرت آلرژی میدهد
پماد آنتی بیوتیک نئومایسین وباکترسین که در آمریکا بیشتر مصرف وبیشتر آلرژی گزارش شده
مخلوط های کربا میت وتیورام در لاستیک سازی ودستکش های پلاستیکی
پاتوژنز
درماتیت تحریکی تماسی
نوع درماتیت تحریکی شایع ترین است هرچند به متخصص آلرژی بیشتر نوع درماتیت آلرژی مراجعه می کنند نوع درماتیت تحریکی هم ژنتیکی است وهم ماده ای برای تماس می خواهد که برای همه انسان ها می تواند در تماش زیاد وطولانی التهاب پوست دهد وبرای ایجاد بیماری در تماس با این مواد محرک و ژنتیک خاصی مستعدان (کارگران) که برای پایین آمدن آستانه لازم است وبیشتر در دست وانگشتان رخ می دهد زیرا اگر میزان ومدت زمان طولانی باشد همه انسانها بیمار میشوند هرچند که سیستم ایمونولوژی درگیر نیست خاطره ای هم لازم نیست واز قبل حساس شدن هم نمی خواهد
عوامل موثر بر شدت بیماری
1-تکرار در تماس ها موجب مزمن شدن 2-فاکتور محیطی چون گرما خشکی هوا سرما وتعریق بدون تهویه پوست (تعریق با پوشیدگی ) مالش (ساییدن ها)3-ضربه های مکانیکی4- حضور دیگر مواد شیمیایی 5-سابقه اگزمای آتوپیک در کودکی 6-شستشوی مکرر 20 با یابیشتر در روز7-بیشتر از 2ساعت دستکش پوشیدن 8-تماس با هر مایعی بیشتر از 2ساعت در روز
مواد معمولی محرک
1-صابون ها
2-دترژنت ها(صابون مایع)
3- شامپوها 4-سول ونت ها 5- روغن ها6-مواد سفید کنننده وپودرشویندها 7-ضد عفونی کننده 8-اسید ها 9- بازها 10 غبارات مختلف 11-فیبر گلاس 12-گیاهان وخوراکی ها 13-.....
فتوتوکسیک درماتیت که نوعی محرکی تماسی است اشعه اولترا ویولت بدون سیستم ایمونولوژی کار می کند ولی یک مقدمه مصرف دارو یا غذا می خواهد
داروها :
1 - مدر ها مثل فورزامید وهیدرو کلرو تیازید2- مسکن ها 3-تتراسیکلین ها 4-کلروپرومازین از دسته فنوتیازین 5- آمیوداروون
غذاها که بایستی فروکومارین داشته باشند مثل هویج کرفس وآب لیمو که مصرف آبلیمو در هوای گرم درماتیتی میدهد که بعدا هیپرپیگمنت هم میشود البته فقط در مناطق باز ودر معرض نور
درماتیت آلرژیک تماسی
آلرژیک نوع 4 است که تاخیری هم گویند .مواد بعد از عبور از لایه شاخی وفعال کردن کراتینوسیت وسپس لانگرهانس با اینترلوکینB1 وTNFαلانگرهانس ها را فعال بالغ ومهاجرشونده به لنفاتیک ها ونهایتا در غدد لنفاوی T Cell فعال بالغ عمل کننده که این سلواهای عمل کننده از وابران لنفاتیک ویا تراسیک داکت وخون به پوست مخاط و.... میروند باسیتوکایین و... التهاب به پا میکنند که ÷18ساعت تا 48ساعت می مانند
فتوآلرژیک درماتیت که تماس با اشعه اولترا بنفش A ومصرف از قبل رنگ مو وضد آفتاب حاوی بنزوفنون ها باشد که جمع این تماس واین اشعه موجب ترانسفورمیشن ملکول پوست به آلرژن می گردد
کهیر تماسی که آلرژی نوع 1 است یعنی سریع شروع میشود تماس با لاتکس وآمونیوم پر سولفیت وسفید کننده مو وحتی در پروتین غذاها بعد ازتماس کهیر تماسی در آشپز ها داریم تکرار کهیر تماسی منجر به درماتیت تماسی آلرژیک می گردد که آشپز ها اکر تغییررویه ندهند کهیر اوایل به اگزمای اواخر بشود
علایم بالینی درماتیت تماسی
نوع تحریکی
نوع تحریکی هم به استعداد ژنتیکی (مثلا سابقه آتوپی کودکی و...) تماس وشغل خاص وعوامل محیطی هرسه لازم است وعواملی چون1- گرمای شدید 2- خشکی هوا-3-پوشش ممتد (مثلا در دستکش طولانی ) 4- تعریق زیاد بخصوص در مناطق پوشیده که هوا هم عبور نمی کند.
1- شروعی تدریجی که اول خشک شدن پوست وپوسته ریزی ملایم وسپس قرمزی وسخت وکلفت شدن (چرمی شدن )پوست 2-خارش کم تا متوسط 3-پشت دست وانگشتان وسپس به مچ وگاهی داخل دست میرسد ولی کلا در مناطق تماسی است
نوع آلرژیک
شروعی حاد تر خارش شدید تر(چنگ زدن ) ورم و وزیکول وحتی تاول بیشتر وپاپول وپاسچول ودر صورت مزمن شدن شکاف وشیار وهیپر کراتوز (پوسته پوسته شدن) وچرمی شدن (لیکن فای شدن ) هر چند شروع ازمحل تماس است ولی به مناطق پوشیده ودور دست هم منتشر میشود مناطق پوست نازک مثل پلک ها وگردن بیشتر درگیر میشوند شامپو ها وکرم صورت وبراق کننده ناخن (کاری به انگشت ندارد بلکه پلک وگردن بیمار می کند ) وزیر بغل از دئودورانت ها واگر کفش صندل چرمی باشد پشت پاها هم درماتیت تماسی آلرژی داریم به علت تماس هر چیز با دست نوع تماسی آلرژی در دست هم کم نمی باشد
نوعی آلرژی تماسی هوا زا داریم که گرده کمپوزیته (علفی هرز) عامل است وهم مناطق در معرض هم دور دست ها درگیر میکند که پشت گوش شیار پلک وزیر چانه (برخلاف فتو آلرژی که عمده در ناحیه در معرض است)
نوعی آلرژی تماسی سیستمیک داریم که اگر آن ماده بجای تماس خورده یا استنشاق یا وریدی به بدند برسد که بشتر منطقه باسن ران وتناسلی مبتلا می کند که سندروم بابون(نوعی میمون) هم گویند ذرات فلزاتی چون نیکل - کبالت – کرومات- جیوه وطلا عامل هستند
نوعی آلرژی تماسی است که حالت درماتیت اگزمایی ندارد بلکه اریتم مولتی فرم یا برجستگی پیگمنته خارشی وتاول وپاسچول بیشتر است که تماس با چوب – فلز ودارو (پماد) پلاستیک ورنگ ها مقصر هستند
اعمال تشخیصی
تاریخچه
مدت زمان حضور ضایعات –ارتباط با شغل وفراغت کاری واینکه آیا بهداشت کاری رعایت میشود یا نه- سابقه مشابه یا آتوپی کودکی – اثر درمانهای خانگی یا پزشکی وتشخیص افتراقی ها
1- انواع تماسی ها
2-آتوپی ودرون زاد ها
3- تنیا وقارچی ها
4-پورفری یا تاخیری
معاینه
دیدن قرمزی ورم وزیکول تاول وپوسته ریزی وپوسته پوسته شیار شکاف شقاق و...محل ضایعه و... وکمک در تعیین شدت فاز حاد یاتحت حاد یا مزمن و... انواع تماسی یا رد کردن آن
پچ تست
استاندارد نوع آلرژی 4تاخیری است که اگر مثبت نبود یعنی نوع تحریکی واگر مثبت بود با تاریخچه وچالش هم تایید شد آن وقت مقصر بیماری وگرنه صرف مثبت شدن یعنی حساس بودن بدن به آن ماده تست پچ بعد از انجام 2روز وسپس 5روز بعد هم قرائت شود هم نمونه استاندارد اروپایی (تراست تست یا EQ Chamber) هم نمونه های که بیمار از خانه یا محل کار خود می آورد لازم به انجام تست پچ است
فتوپچ که از هرکدام دو ست می گذاریم وبعد از2 روز به یکی از ست ها 5ژول اشعه UVA می تابانیم وسپس هر دو ست 5روز بعد هم می خوانیم قبل از نور دادن تست ملاحظه شود واگر مثبت بود دیگر نوع فتو درماتیت نیست
پاتولوژی
یافته خاصی ندارد ونوع آلرژیک (مثلا پچ تست مثبت) شبیه آتوپی است واسپونژیوز دارد ولی هیستولوژی به کمک افتراق آلرژی از محرک نمی آید
درمانهای درماتیت تماسی
غیر دارویی
1- شناسایی وپرهیز کامل از مواد آلرژن ویا محرک
2-محافظت از پوست با دوری کردن از شرایط بد محیطی (دما وخشکی هوا) وضربه های مکانیکی وشرایط بدن (تعریق وپوشیدن دستکش وتماس زیاد ) دوری از تر کاری
3-تغییر شغل
4-هیجانات کنترل شود
5-تقویت سد پوست با امولینت ها که همه بیماران بایستی مصرف کنند تا دفاع پوست تقویت شود
امولینت ها
بهترین ان است که نه نگهدارنده داشته باشد نه فراگرانس آرایشی که پارافین یا وازلین است ولی چون گریسی است عده ای نمی پسندند در فاز حاد لوسیون وکرم بهترین فرم است ودر فاز مزمن اوینت منت بهتر است روزی چندین با امولینت بمالند بخصوص بعد از حمام ودر مکانی تمیز مالیده شوند تا مواد محرک ویا آلرژن در زیر نگه ندارد که هم نفوذ کنند وبدتر شود مثلا در آشپز خانه یا حیاط یا محل کار امولینت مالیده نشود
درمان دارویی
کورتن
موضعی
توام با امولینت باشد قبل از مصرف از نبودن قارچ مطمئن شده باشیم ومعاینه وپچ تست شده باشد نوع اوینت منت برای مزمن ونوع لوسیون وکرم برای حاد وقدرت کورتن بستگی به شدت ضایعه ولی کاهش قدرت پماد کورتنی تدریجی لازم است وبعد از چندین هفته به پماد غیر کورتنی وامولینت ودر اخر فقط با امولینت ادامه دهیم اگر به درمان جواب نداده قدرت کورتن ضعیف انتخاب شده بوده ویا کورتن خوراکی یا ایمونوساپرسیو ها می خواسته وگاهی هم خود کورتن درماتیت تماسی آلرژیک می دهد که با مصرف بدتر میشوند
خوراکی
در نوع حاد و وسیع کورتن خوراکی 0.5میلیگرم به ازای کیلو وزن برای حداکثر 3هفته در نوع مزمن کورتنی خوراکی کمتر کمک می کند
پماد مهار گر کلسی یورین
تاکرولیبموس وپیمکرولیموس برای مناطق پوست نازک مثل صورت توصیه می گردد نه بقیه بدن ودر کاهش قدرت کورتنی هم جایگزین خوبی است
پماد یا خوراکی رسپتور ویتامین A که هم به پماد کورتن اضافه شود هم جایگزین آن می تواند باشد بهترین آن الی تری تیونین است ولی ایزوترینینین واسی ترینین هم هستند که از عوارض آنها خشکی مخاط گفته اند
فتوتراپی
عمده برای دست ها مبتلا به درماتیت تماسی بکار میرود که ضایعه در معرضUVA یا B ودر مواردی با مالیدن یا خوردن پسورالن وسپس اشعه UVA استفاده شده ولی مواظب سرطان زایی اشعه UV باشیم
ایمونو ساپرسیو ها
آزاتیوپرین وسیکلوسپورین A ومتو ترکسات بکار رفته است
نظرات
آخرین اخبار
: قابل توجه بیمارانی که واکسن گیاهان تزریق می کنند...
1398-02-30 09:19:10قابل توجه کلیه افراد واکسنی لطفاً حتماً یک ساعت قب...
1396-11-04 18:07:13قابل توجه افرادی که واکسن تزریق می کنند افرادی که...
1396-11-04 17:22:43تماس با ما
شیراز ، خیابان زند ، روبروی دانشکده مهندسی 1 ساختمان پزشکی یاس ، طبقه چهارم ، مطب دکتر اکبری