فاویسم

)فاویسم) یک بیماری‌ «ارثی خونی» است که به علت کمبود یکی از آنزیم‌های گلبول قرمز ایجاد می‌شود. این بیماری وابسته به جنس بوده و بیشتر در مردان دیده می‌شود و اغلب در نواحی شمالی و جنوبی ایران (سواحل دریا)‌ شیوع بیشتری دارد و تا ۴ درصد جمعیت عمومی نیز گزارش شده است.
ممکن است این افراد از بدو تولد به زردی و تخریب زودرس گلبول‌های قرمز مبتلا باشند. گاهی وقتی نوزادی به دنیا می‌آید، علت زردی وی کمبود این آنزیم شناخته می‌شود و گلبول‌های قرمز افراد مبتلا به جای عمری ۱۲۰ روزه به‌علت عدم سیستم دفاعی در مقابل عوامل مخرب داخل سلولی و حتی خارج سلولی، ناتوان بوده و عمرشان به ۱۲ روز کاهش پیدا می‌کند که یکی از این عوامل مخرب، گیاه باقلاست.

افراد مبتلا در حالت عادی طبیعی هستند و هیچ‌گونه علامتی ندارند مگر آنکه باقلا بخورند که در این صورت دچار علائم حاد بیماری می‌شوند.
این بیماری واگیردار نیست.

بلکه یک بیماری ارثی است که توسط کروموزم X منتقل می‌شود.

این بیماری بیشتر در پسرها شایع است، چرا که پسرها دارای یک کروموزوم ‌‌‌‌X و دخترها دارای دوکروموزوم ‌X هستند و این در حالی‌است که وجود تنها یک کروموزم معیوب برای ابتلا پسران به این بیماری کافی است، اما این دلیل نمی‌شود که دختران اصلا به این بیماری مبتلا نشوند، اما در صورت وجود یک فرد مبتلا در خانواده بررسی برای همه افراد خانواده به ویژه فرزندان دیگر لازم است همچنین توصیه می‌شود سایر افراد مذکر بستگان نزدیک از جمله پسرخاله، پسردایی، پسرعمو و پسرعمه مورد آزمایش قرار بگیرند.
تشخیص بیماری فاویسم با اندازه‌گیری سطح آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز در گلبول‌های قرمز است.

سن شیوع این بیماری هم یک تا 10 سالگی است. اما بیشتر مبتلایان در رده سنی زیر پنج سال قرار دارند.

در کودکان زیر یک سال نیز ممکن است بیماری از طریق خوردن شیر مادر اتفاق بیفتد.

اغلب پزشکان متخصص کودکان در اوایل دوران نوزادی تست بررسی کمبود G6PD یا فاویسم را برای نوزاد درخواست می کنند تا تکلیف نوزاد از نظر این بیماری مشخص گردد. در ویزیت کودکان مبتلا به این بیماری گاهی اوقات هم پزشک و هم والدین از نظر ذکر ابتلای کودک به این بیماری در هنگام تجویز دارو دچار کوتاهی شده، که این امر ممکن است در موارد نادر باعث بروز مشکلات جدی گردد.

لیست زیر داروهایی را که باید در بیماران مبتلا به فاویسم با احتیاط مصرف شوند، نشان می‌دهد.