آسم چیست؟

 

 

 

آسم هرچند در لغت به معنای تنگی نفس می باشد ولی به انواعی از آلرژی که وارد برونش و ریه گردد میتوان نامگذاری کرد که بیمار میتواند حملات سرفه یا خلط یا خس خس حتی بدون تنگی نفس داشته باشد،احساس تنگی نفس وبالا نیامدن نفس شایع ترین شکایت بیماران می باشد،هرچند که شنیدن صدای خس خس و احساس فشار بر قفسه سینه و یا افرادی مبتلا به درد قفسه سینه نیز گردند.

سرفه های آسم میتواند ابتدا خشک و بعد از چندروز حالت خلطی به خود بگیرد،سرفه آنقدر شدید است که منجر به سردرد،حالت تهوع و عق زدن و یا خیس شدن خانمها شود.
سرفه های شبانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است بخصوص اگر بعد از نیمه شب باشد و بیمار را ازخواب بیدارکندوهمچنین اگر با ورزش سرفه یا تنگی نفس ایجاد شود احتمال آسم تقویت میگردد.
بیماریهای آلرژی بینی و سینوزیت و رفلاکس اسید معده در سیر بیماری آسم نقش به سزایی دارد.

 

آسم
 
  • آسم، اختلال التهابی مزمن مادام العمر راه های هوایی، همراه با تغییرات ساختمانی ناپایدار است که کودکان و بزرگسالان را در تمام سنین مبتلا می کند. با افزایش پاسخ دهی راه هوایی و انسداد جریان هوا همراه است که غالباً خود به خود یا با درمان برگشت پذیر است.
  • آسم، هنگامی که کنترل نشده باشد، می تواند منجر به مرگ شود و قادر است به طور مشخص با فعالیت طبیعی مداخله کند و بر کیفیت زندگی فرد تاثیر جدی دارد.
  • آسم، به دلیل تشخیص نادرست و درمان ناکافی، مشکل مهم بهداشت عمومی در سراسر دنیا به خصوص در کشورهای با درآمد کم و متوسط است.
  • اتوپی- استعداد ژنتیکی حساسیت با واسطه IgE به آلرژن های استنشاقی شایع، مهم ترین عامل مستعد کننده قابل شناسایی برای ایجاد آسم، به خصوص در کودکان است.
  • افزایش سریع شیوع، موربیدیته و مرگ ناشی از آسم در کشورهایی از جهان که «غربی شده» خوانده می شوند، از 1960 و 1970 آغاز شده است.
  • شیوع آسم در کشورهای مختلف بسیار متغیر است ولی به دلیل ازدیاد شیوع در کشورهای با درآمد کم و متوسط که زندگی به سبک غربی اختیار کرده اند و ثابت ماندن آن در کشورهای پر درآمد، این اختلاف رو به کاهش است.
  • کورتیکوستروییدهای استنشاقی، در حال حاضر موثرترین داروهای ضد التهابی درمان آسم پایدار هستند.
  • هزینه های مالی آسم قابل توجه است و شامل هزینه های مستقیم طبی و غیر مستقیم می باشد. مورد اخیر مربوط به زمان کاری از دست رفته و مرگ پیش از موعد است.
  • تلاش های ملی برای مقابله با آسم به عنوان یک معضل بهداشتی، مانند برنامه ای که در فنلاند آغاز شده است، فواید قابل توجهی داشته که در کاهش چشمگیر مرگ و میر و بستری در بیمارستان انعکاس یافته است.
  • موانع بسیاری در مقابل کاهش بار جهانی آسم وجود دارد.
  • برای کنترل بهتر آسم در سراسر جهان، نیازهای تامین نشده تشخیصی، درمانی، آموزشی و مالی فراوانی وجود دارد.
  • لازم است تلاش بیشتری با تمرکز بر اصلاح روش های درمان آسم و تاکید بر کنترل بیماری به جای درمان حملات حاد، صورت بگیرد. این مفهوم باید در برنامه های مراقبت بهداشتی گنجانده شود.
 

علائم آسم

  • خس خس که ویژگی های زیر را دارد :
  • اغلب ناگهانی شروع می شود .
  • بصورت یک حمله می باشد .
  • در شب یا اوایل صبح بدتر می شود .
  • با هوای سرد و ورزش بدتر می شود .
  • رفلاکس غذا باعث تشدید علائم می شود
  • ( رفلاکس به برگشت غذا از معده به مری گفته می شود به دلیل ضعف اسفنکتر مری است ) .
  • خود به خود خوب می شود
  • استفده از داروهای گشاد کنندده مجاری مثل اسپری سالبوتامول باعث بهبود علائم می شود .
  • سرفه که همراه با خلط بدون خلط می باشد . دربعضی افراد سرفه بدون خلط اولین علامت آسم می باشد .
  • تنگی نفس که با ورزش یافعالیت بدتر می شود
  • کشیده شدن عضلات بین دنده ای به طرف داخل به هنگام نفس کشیدن
  • گرفتگی عضلات گردن
علائم خطرناک تر عبارتند از :
  1. تنگی نفس شدید
  2. آبی شدن رنگ صورت و لب ها
  3. اضطراب شدید به علت تنگی نفس
  4. تندشدن ضربان قلب
  5. تعریق
  6. کاهش سطح هوشیاری ، مثل خواب آلودگی یاگیجی
درصورت بروز این دسته  از عائم باید سریعاً به یک مرکز درمانی مجهز مراجعه کنید
 
علت آسم
 
آسم دردهه های گذشته در دنیا بخصوص در ممالک صنعتی پیشرفته رشد زیادی داشته ولی هنوز علت اصلی این رشد مشخص نشده است . اغلب افراد مبتلا به آسم سابقه آلرژی دارند . سابقه فامیلی دربروز این بیماری نقش بسیار مهمی دارد . بسیاری از افرادی که آسم دارند یکی از نزدیکان آنان به تب یونجه یا اگزما مبتلا بوده اند .
 
چندین عامل مشترکاً دربروز آسم نقش دارند این عوامل عبارتنداز :
 
  • ابتلا به عفونت تنفسی
  •  مصرف بعضی مواد غذایی
  • تغییرات هورمونی در زنان
  • مواد آلرژی زا ؛ شایع ترین مواد آلرژی زا عبارتند از :
-حشرات خانگی
-موی حیوانات
-کپک
-قارچ
-سوخت های فسیلی مثل نفت و گاز
-ذرات عطر
-دود تنباکو
  1. مصرف بعضی از داروها مثل آسپرین ، استامینوفن و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل بروفن و مفنامیک اسید
  2. ورزش و فعالیت ؛ دراین مورد ورزش عامل شروع سرفه ، خس خس و تنگی نفس می باشد . این شرایط بیشتر درنوجوانان و کودکان و به هنگام ورزش درهوای سرد و خشک بروزمی کند. 
  3. استرس
  4. رفلاکس غذا
 عوارض آسم
عوارض روانی ، افرادی که آسم دارند ، غالباً از بروز حمله واهمه دارند که این ترس می تواند روی کیفیت زندگی آنها تاثیر نامطلوب بگذارد .  
 
عوارض ناشي از آسم
اگر نشانه‌هاي آسم با علائم هميشگي آن تفاوت دارد بايد به پزشك اطلاع داد.
ممكن است عوامل ديگري موجب بروز آسم شده باشد چنانچه درد سينه، هنگامي كه نفس تنگي خيلي شديد است، تنها در يك طرف باشد، يا رنگ خلط تغيير يافته و تب نيز وجود دارد، بايد بيشتر مراقبت بود.
يكي از ناراحتي‌هاي حاصل از آسم مي‌تواند بر اثر سرفه‌هاي ممتد ايجاد شود كه باعث ترك خوردن دنده‌ها، و يا نفوذ هوا به داخل سينه مي‌شود (پنوموتوراكس)، كه ممكن است بدون علت روي دهد، همچنين كم كاري قسمتي از ريه يكي ديگر از عوارض ناشي از آسم است، كه غالباً در اثر انسداد بخشي از مجاري تنفسي در نتيجه خلط غليظ انجام مي‌شود (آتلكتازي)، تاكنون، علت بيشتر عوارض ناشي از آسم، عفونت بوده است كه از جمع و چركي شدن خلط در زير مجاري تنفسي تا ذات‌الريه متغيّر است.
گاهي اوقات، ممكن است بدن به علت عارضه ديگري در طي حمله حاد آسم، نسبت به درمان معمولي مقاومت نشان دهد. در اين صورت، عكسبرداري از ريه كمك بزرگي به تشخيص خواهد داد.
 
عوامل مستعد كننده بيماري آسم
امروزه ثابت شده است كه عامل وراثت، نقشي اساسي در بروز بيماري آسم دارد.
انتقال ژنتيكي بيماري به عوامل بسياري مربوط است.
گرايش به بيماري آسم، به سادگي گرايش به رنگ چشم قهوه‌اي يا آبي والدين نيست.
عوامل مستعد كننده اين بيماري تحت تأثير عوامل گوناگوني (از قبيل آلرژي، عفونت، عوامل محرّك و محيط) قرار مي‌گيرد، اما گرايش ژنتيكي در تمام شرايط وجود دارد.
به نظر مي‌رسد كه عفونت‌هايي نظير خروسك و برونشيولي گرايش به آسم را افزايش مي‌دهد.
به علاوه، دود سيگار والدين، به عنوان يكي از عواملي است كه در كودكاني كه به آسم گرايش دارند، موجب بروز حمله مي‌شود.
نتايج آزمايش تنفسي كودكان نشان داده است كه اطفالي كه والدين آنها معتاد به سيگار هستند، وضعيّت تنفّسي نامناسب‌تري دارند.
 

آسم یا آلرژی؟

اين سوال بسیار مهمی است که بیماران از پزشک معالج خود يا معالج فرزند خود می پرسند و بطور غلط جا افتاده است که اگر آسم بود یعنی بیماری شدید و غیر قابل درمان و کنترل می باشد.

این مطلب اگر بطور علمی توسط پزشکان و بیماران مورد دقت قرار نگیرد، چقدر می تواند موجب بدتر شدن بیماری و ایجاد ترس واهی و یا خوش خیالی واهی برای بیماران گردد.

براي شروع ابتدائاٌ مقايسه اي بين آلرژي و عفونت:

شباهت ها با عفونت

1)امروزه خوشبختانه آلرژی یکی از رشته های طب محسوب می شود چون رشته عفونی
2)در هر دو دفاع ايمني بدن انسان درگير مي باشد بطوريكه اگر دفاع بدن نبود نه فرد زنده بود و نه بيماري ايجاد مي شد.
3)در هر دو در هر عضوی از بدن بیماریهای گوناگونی ایجاد می کنند که با پیشرفت علم شناسايي تعداد بیماریهای آلرژی و یا عفوني یک عضو رو به ازدیاد می باشد.
4)هر دو توسط يك عامل خارجي از بدن شروع مي شود(اتيولوژي خاصي دارند)
5)آلرژی چون عفونت به حالاتی از وضعیت بدن انسان اطلاق می گردد که فرد از تعادل (سلامت) خارج شود و علائم آزار دهنده به حدی می رسد که آن فرد را بیمار محسوب می کنند و ياعلائمي فرد پيدا مي كندكه از ديد جامعه (حالت عرفي) غير طبيعي تلقي مي گردد.
6)هر دو مي توانند حاد-مزمن- تحت حاد و يا بدون علائم ظاهر شوند.
7)عوامل ايجادكننده ه دو مختلف،گوناگون و غيرقابل شمارش مي باشند.
8)عوامل ايجاد كننده قابل شناسايي و تقسيم بندي هستند.

 تفاوت ها

1)آلرژی و عفونت هر دو به دفاع بدن بر می گردند که در عفونتها، دفاع به جا ولی در آلرژی ناخواسته می باشد.
2)عوامل آلرژی به خلاف عوامل عفونی مهاجم نبوده و برای خیلی از افراد بي ضرر محسوب می شوند.
3)بر خلاف عفونتها حالت آلرژی در افراد با ژنتیک خاص که استعداد لازم برای شکسته شدن خاصي از سیستم ایمنی داشته باشند رخ می دهد،عفونت براي همه انسان ها مي تواند رخ دهد.
4)عفونت قدرت تهاجمي آن عامل عفوني مهم ترين فاكتور ايجاد علامت است ولي در آلرژي واكنش سيستم ايمني بدن عامل اصلي ايجاد علائم است كه در چه مسيري و با چه شدتي در بدن اعمال شود.
همانگونه که عوامل مهاجم عفوني انواع گوناگونی چون ویروسها- باکتریها و ... دارد عوامل غير مهاجم آلرژی هم گوناگون هستند و همینطور که از یک ویروس انواع فراوانی قابل شناسایی است یک ماده بی ضرر(براي عده اي) که بعداً آلرژن خوانده می شود می تواند اجزا فراوانی داشته باشد که در افراد گوناگون بیماریهای مختلف ايجاد كند حتي در یک عضو و تقریبا می توان گفت که نه تنها انسان بلکه بیماری خود او نیز Unique (منحصر به فرد) می باشد ولی ما مجبوریم بر شباهتها تأکید کنیم و برای فهم ساده تر آنان را یک نوع بیماری بنامیم و در آموزش از این ساده سازی استفاده کنیم.

انواع آلرژی

آلرژی در یک عضو می تواند به طریقه های گوناگونی ایجاد شود که بطور کلاسیک و واضح چهار طریقه در کتب پزشکی به آنها اشاره می شود. (ژل و كومبس) ولی تعداد فراوان بیماریها که ترکیبی از این چهار طریقه هستند و یا در فرم کلاسیک قرار نمی گیرد بسیار زیاد است و تقسيم بندي جديدي را مي طلبد.
تقسیم بندی دیگری نیز برای آلرژی انجام می دهند که اگر سابقه فامیلی مشخص یا میزان IgEسرم بالاتر و آلرژن قابل شناسایی داشته باشند آن را فرم آتوپی و غیر از آن را هرچه باشد غیر آتوپي می نامند (كه بسيار ناقص مي باشد) صرف پرسیدن تاریخچه فاميلي برای بررسي سیستم ژنتیک انسان هرچند لازم می باشد ولی کافی نمی باشد و اینکه IgE سرم را ملاک آلرژی قرار دهیم که حتي در دیگر حالات عفونی و غیر عفونی بالا می رود و از طرفي برخی که بطور قاطع آلرژی دارند ولی IgE آنها بالا نمی رود حتي با تست پوستي مثبت نشان می دهد که تکیه گاه خوبی نمی باشد.


حضور غير طبيعي ائوزوفيل چه در بافت چه در سرم و هم در دو حالت ديده مي شود و اين تقسيم بندي را بيشتر زير سوال مي برد.

قطعاً پیشرفتهای آینده غیر از IgE مواد دیگری در سرم شناسایی خواهد شد و آزمایشات بهتر و کامل تر یا جدیدتری خواهیم داشت و شناسايي آلرژن ها بطریقه تست پوستی یا سرمی که برای تعداد محدودی از خیل عظیم مواد بی ضرر(براي بعضي ها) در دنیا وجود دارد که اين محدودیت آن بسیار جدی است و در واقع مي توان گفت هنوز بحث شناسايي آلرژن ها در ابتداي راه است.
نتیجتاً این تقسیم بندی آتوپی و غیر آتوپی نمی تواند کامل باشد و از طرفی چون در هر عضوی از بدن هر دو فرم فوق بیماری داریم ولی درمان یکسان دارند نشان می دهد که تقسیم بندی مصنوعی می باشد و سالها یکنواخت مانده و کمک قابل توجهی نکرده است و شاید قالب و ذهنيتي که فراهم کرده است موجب غفلت ما هم شده باشد.

نه تنها در ریه بلکه در پوست و بینی و ... هم بیماریهای آلرژی آتوپی و غیرآتوپی داریم و انحصار کلمه آلرژی به فرم آتوپي و یا فقط به يك عضو خاص(بینی)علمی نمی باشد و عواملی چون عفونت ، استرس ورزش برای آتوپی مشکلات ایجاد می کند برای بیماران غير آتوپی هم مشکلات ایجاد می کند و در واقع فرم غیر آتوپی قسمتی از مجهولات امروزی علم آلرژی می باشد و قطعا با همه پیشرفتهای علم بایستی بپذیریم که مجهولاتی فراوان داریم.

و آنکه غیر آتوپی می نامیم و کار را تمام شده ندانیم شايد بتوان گفت در واقع قسمت روشن يا ساده تر و يا ابتدائي تر آلرژي را آتوپي نامیده ایم كه قسمت اندكي از واقعيت آلرژي مي باشد.
آسم گروهی از بیماریهای آلرژی در ریه می باشد و گفتيم ريه هم چون هر عضو دیگری بيماري هاي آلرژي آتوپی و غیر آتوپی دارد.

پس فرم آسم غیر آتوپی درست است نه آسم غیر آلرژیک هر چند بعلت انحصار کلمه آلرژی به IgE (فرم آتوپی) در برخی از کتب پزشکی فرم آسم غیر آلرژیک هنوز دیده می شود.

مي توان گفت ما آلرژي بيني غير آتوپي، كهير يا اگزماي غيرآتوپي هم داريم.همكاران گرامي موارد متعددي از اين بيماريها دارند كه نه IgE بالايي دارند نه تست پوستي مثبتي و حتي در كنار آنافيلاكسي واقعيتي به نام آنافيلاكتوئيد داريم.
در واقع به همه بیماریهای آلرژی در ریه هم آسم نمی گویند بلکه به موارد خاصی از آلرژی در ریه می گویند و در قسمت فوقانی دستگاه تنفس هم ما آلرژی غیر آتوپی داریم و بیماریهای مختلف و در واقع آسم هم مجموعه اي از بیماریهای آلرژی در ریه می باشد و همگان اعتقاد دارند که آسم یک بیماری نمی باشد بلکه يك يا چند کمپلکس می باشد.

بيان آسم آتوپی و یا آلرژی گوياي بیماری نيست و حتی بر درمان دارویی هم که امروز متداول است اثري ندارد.
آلرژی گروه فراوانی از بیماریها می باشد و همه اعضاي بدن انسان را درگير مي كند و انحصار به راههای هوای فوقانی ندارد ولی فرم آسم انحصار به راههای هوای تحتانی (ریه) دارد.
سوال آسم یا آلرژی بیشتر شبیه سوالاتی از این دست می باشد:
سل یا عفونت؟ ذات الریه است یا عفونت؟ دیابت است یا بیماری غدد؟
اسکیزوفرنی است یا بیماری روانی؟ شکستگی است یا یک شکل ارتوپدی؟
پس بهتر است که اگر ریه درگیری دارد بدانیم که عفونی است یا آلرژی یا هردو و اگر پای آلرژی در وسط است آیا آسم است یا آلرژی دیگری در ریه (مثل ریه کشاورزان و ...) و اگر آسم است آن وقت بدانیم آتوپی است و یا غیر آن – بحث شدت هم که مقوله دیگری است.

و آسم بسیار خفیف یا بسیار شدید ممکن است وجود داشته باشد چه آتوپي چه غير آتوپي همين طور كه آلرژي بيني بسيار خفيف يا بسيار شديد چه از نوع آتوپي يا غير آتوپي آن داريم يا براي كهير و يا اگزما شدت که شدت علایم بالینی حمله و تعداد فركانس(حملات) مدت زمان آن به همراه معاینه پزشکی و اسپيرومتری خود معیار خوبی برای تعیین وخامت بیماری آسم می باشد و توام بودن آسم با آلرژی در بینی و سینوس و یا پوست هم فراوان دیده می شود که لازم است جدی گرفته شود و حتي مي تواند به عنوان فاكتوري براي وخامت هركدام از اين حالات گرفته شود(به عبارت ديگر درگيري همزمان آلرژي چند عضو با هم)

انواع مختلف آسم

آسم ناشی از حساسیت

 حدود 75 تا 85 درصد ازبیماران مبتلا به آسم بدرجاتی مبتلا به یک نوع حساسیت هستند گاه عامل شروع کننده علائم آسم درکودک سرماخوردگی ، آنفولوآنزا ( شایع ترین عامل شروع کننده علایم آسم درکودکان ) و یا فعالیت های ورزشی می باشد ، ولی آلرژی و حساسیت در تشدید علایم نقش خواهند داشت . 

چگونه حساسیت می تواند منجر به حملات آسم شود ؟
کودکان زمینه بروز حساسیت ها رااز والدین خود به ارث می برند.

در بدن این افراد پادتن های حساسیتی ( معروف به ایمونوگلوبولین –ای ) با مقادیری بیشتر از طبیعی ساخته می شود .

 

این پادتن ها ذرات بسیار کوچک مواد حساسیت از نظیر کپک ها و مایت های موجود درگرد وغبار منازل را که ازطرق مختلف

( بیشتر دستگاه تنفس ) وارد بدن شده اند ، شناسایی می کنند و مسئول بروز واکنش های حساسیتی نسبت به این ذرات غالباً بی خطر هستند .

این نوع پادتن ها همچنین ممکن است درمبارزه با عفونت های انگلی در بدن نیز نقش داشته باشند .

پادتن یاد شده به سطح سلولهای مخصوصی بنام ماست سل که در بافت های همبند سر تا سر بدن پراکنده اند متصل می شوند . با ورود مواد حساسیت زا بداخل بدن این مواد به پادتن های مستقر برروی سلول های ماست سل متصل شده ، سلول را وادار به ترشح ماده ای بنام هیستامین می کنند .

آزاد شدن م هیستامین سبب بروز علائم نظیر عطسه ، آبریزش بینی واشک ریزش می شود .

درحقیقت هیستامین ماده ای است که برای دفاع از بدن در مقابل مواد خارجی وارد عمل می شود و بابروز واکنش های یاد شده بدن سعی می کند خود را از مزاحمت مواد حساسیت زا برهاند . درکودکان مبتلا به آسم ، هیستامین همچنین می تواند سبب شعله ور شدن علائم بیماری گردد .

متخصصین آلرژی قادرند وجود هرگونه حساسیت درکودک را شناسایی کنند .

با شناسایی عامل و یا عوامل حساسیت زا بهترین درمان پرهیز از تماس با آن مواد درحد امکان است .

رعایت شیوه های کنترل محیطی درمنزل می تواند از تماس کودک با مواد حساسیت زا جلوگبیری کند .

در شرایطی که پرهیز از ماده مذکور میسر نیست بهترین روش استفاده از داروهای آنتی هیستامین ( ضد هیستامین ) برای خنثی کردن آزاد هیستامین ترشح شده دربدن می باشد .

استفاده از التهاب ناشی از استفاده از شیوه های ایمنی درمانی رفته رفته پاسخ بدن به ماده حساسیت زای مورد نظر راکاهش دهند یا ازمیان ببرد .

آسم قلبي
 
واژه‌اي است  براي نشانه‌هاي مشابه آسم كه در اثر نارساي قلب ايجاد مي‌شود، به كار مي‌رود.
اشخاص سالخورده، بيشتر به اين عارضه دچار مي‌شوند.
اغلب، بيمار هيچ‌گونه سابقه بيماري آسم ندارد و اين نشانه‌ها كاملاً جديدند.
بيماراني كه دچار آسم قلبي هستند خس خس سينه دارند، زيرا به علت نارسايي قلب در پمپاژ خون، آب در ريه‌ها جمع مي‌شود و ايجاد خس خس سينه مي‌كند.
به جز عكسبرداري از سينه، راه‌هاي ديگري براي تشخيص نارسايي قلب، از قبيل بزرگ شدن قلب و كبد، تورم رگهاي گردن، و ورم قوزك پا وجود دارد. در برخي از بيماران، تشخيص نارسايي قلب هنگامي داده مي‌شود كه عكس سينه بزرگ شدن قلب را نشان مي‌دهد و در پرده جنب آب وجود دارد. البته، گاهي اوقات اين نشانه‌ها موجود نيست و تشخيص دشوارتر است.
تشخيص صحيح بسيار مهم است، زيرا درمان آسم قلبي با آسم ريوي تفاوت دارد.
اغلب براي كاهش آبي كه در ريه‌ها جمع شده است داروهاي مدر تجويز مي‌شود.
اگر اين روش درمان مؤثر باشد، اغلب خس خس سينه از ميان مي‌رود.
 
 
آسم ناشی از فعالیت های ورزشی

درکودک مبتلا به این نوع آسم علایم بیماری بدنبال فعالیت های بدنی شدید ( نظیر دو ، شنا ،دوچرخه سواری و ... ) بروزمی کند .

برخی از کودکان مبتلا به این نوع آسم تنها بدنبال فعالیت بدنی شدید دچار علایم می شوند درحالی که دربرخی دیگر ممکن است عوامل شروع کننده دیگری نیز وجود داشته باشد .

بااستفاده از داروهای مناسب این کودکان می توانند مثل کودکان دیگر به فعالیتهای ورزشی بپردازند.

جالب است بدانید ، بیش از 10 درصد از قهرمانان المپیک به این نوع آسم هستند اما آموخته اندکه چگونه می توان آنرا کنترل کرد .
پزشکان معمولاً تنها با توجه به شرح حال کودک می توانند این نوع آسم راتشخیص دهند ، اما برخی از مواقع بهره گیری از آزمایشات بیشتری از جمله بررسی عملکرد ریوی بدنبال ورزش جهت تایید تشخیص مورد نیاز است .
گاه پزشک ممکن است مایل باشد تحمل کودک را برای انجام ورزشی خاص نیز بسنجد چرا که انواع و شدت های مختلف فعالیت های ورزشی تاثیر یکسانی بر بروز این نوع آسم ندارند .
اگر فعالیت بدنی عامل شروع کننده علایم آسم درکودک است .

پزشک می تواند با تجویز داروهایی که کودک آنها را قبل انجام فعالیت های جلوگیری کند .

البته گاه حتی پس از مصرف دارو به این شیوه نیز حملات آسم رخ می دهد، از اینرو والدین و یا خود کودکان بزرگتر می بایست همواره داروهای لازم برای رهایی از حملات آسم رادرتمام بازی ها و فعالیت های ورزشی بهمراه داشته باشند و مربیان و معلمان کودک نیزمی بایست در جریان بیماری کودک قرار بگیرند .

 

آسم و ارتباط آن با شغل
 
يكي از عوامل بروز حمله آسم، محلّ كار است. ارتباط ميان محيط كار و نشانه‌هاي آسم، به علّت واكنش‌هاي ديررس، كمي پيچيده است، زيرا غالباً علائم آسم، چند ساعت پس از حضور در محيط كار ظاهر مي‌شود. يكي از كليدهاي راهنما در مورد اين مسئله، بهبود نشانه‌ها در تعطيلات آخر هفته يا هنگام مرخصي است. حتّي اگر سالها كار كردن در يك محيط، موجب واكنش‌هاي آسمي نشود، موادّ محرّك محيط شغلي مي‌تواند در هر زمان سبب بروز اين علائم شود.
 
آسم شغلی:
آسم شغلی یک اختلال دردستگاه تنفسی می باشد که بعلت استنشاق گازها،غباریا سایر مواد زیان آور در محیط کاری ایجاد می شود. ممکن است علائم آسم برای اولین بار برای یک کارگر سالم بروز کند یا آسم قبلی فرد درمحیط کاری تشدید شود.علائم آسم شامل:ویزینگ ،سفتی قفسه سینه وسرفه می باشند.سایر علائم از قبیل آبریزش بینی ،گرفتگی بینی وقرمزی چشم می باشند.علت آن ممکن است آلرژیک یا غیرآلرژیک باسد واین بیماری می تواند تا مدتی بعد از قطع تماس کارگر با عامل محرک همچنان باقی بماند.
بطور معمول علائم در طول هفته کاری شدید می شوند و در تعطیلات آخر هفته بهبود می یابند ولی با برگشت مجدد به محل کار تشدید می شوند. در بسیاری از موارد یک سابقه فامیلی قبلی از آلرژی باعث می شود که شخص بیشتر به آلرژی شغلی مبتلا شود. کارگرانی که سیگار می کشند نیز بیشتر در معرض خطر ایجاد آسم به دنبال تماسهای شغلی هستند.
مدت زمانی که یک تماس شغلی می تواند باعث ایجاد آسم شود بسیار متغیر است. از سوی دیگر برای بسیاری از کارگرانی که در محیط کار دچار آسم شغلی می شوند بیماری آنها به اشتباه برونشیت تشخیص داده می شود.افرادی که در اطراف چنین کارخانه هایی زندگی می کنند نیز به دلیل تماس با مواد زیان آور ممکن است دچار علائم این بیماری شوند.اگر آسم شغلی صحیح وسریع تشخیص داده نشود در طولانی مدت می تواند خطرناک باشد.
 
شیوع:
 گرچه از میزان موارد جدید ابتلا به آسم شغلی آمار دقیقی در دست نیست ولیکن در کشورهای در حال توسعه آسم شغلی به عنوان یکی از شایعترین بیماری های ریه در محیط کاری شناخته شده است.
میزان بروزآسم شغلی در صنایع مختلف ، متفاوت است.برای مثال در کارخانه های تولید کننده محصولات پاک کننده ،یک آنزیم خاص که درتولید پودرهای رختشویی استفاده می شود،باعث بروز عوارض تنفسی در 25% کارکنان شده است. در صنعت چاپ حدود 50% کارکنان به علت تماس با صمغ عربی که در چاپ رنگی برای جدا کردن صفحات چاپ شده و جلو گیری از آغشته شدن آنها استفاده می شود، دچار عوارض تنفسی شده اند. ایزوسیانات ها مواد شیمیائی هستند که در بسیاری از صنایع مانند تولید اسپری های رنگی ،تولید پلاستیک ،فوم ،کائوچو و...به طور گسترده استفاده می شوند. این مواد می توانند در 10% کارگران باعث ایجاد آسم شغلی شوند.
مکانیسم ایجاد کننده:
آسم شغلی ممکن است با یکی از سه مکانیسم زیر ایجاد شود:
1-اثرات تحریک مستقیم:
مواد محرکی که می توانند باعث ایجاد آسم شغلی شوند شامل اسید کلریدریک، دی اکسید سولفور وآمونیاک میباشند که در صنایع پتروشیمی وکارخانه های تولید مواد شیمیایی استفاده می شوند. کارگرانی که با این مواد در تماس هستند به طور متناوب دچار خس خس سینه می شوند و علائم آسم بلافاصله بعد از تماس با ماده محرک بروز می کند. چون سیستم ایمنی در این واکنش درگیر نمی شود، این واکنش از نوع تحریکی است و آلرژیک نمی باشد. کارگرانی که سابقه آسم یا سایر اختلالات دستگاه تنفسی را دارند به طور عمده تحت تأثیر عوارض این نوع تماس قرار می گیرند.
 
2-آلرژی "تماس طولانی مدت ":
درموارد بسیاری ازآسم شغلی ، آلرژی نقش دارد. این نوع از آسم عموما فقط بعد از تماس طولانی مدت (ماهها یا سالها) با یک عامل شغلی ایجاد می شود. زیرا سیستم ایمنی فرد برای تولید آنتی بادی های آلرژیک یا ایجاد پاسخ ایمنی به یک ماده خاص ،به زمان نیاز دارد.
برای مثال کارگرانی که در کارخانجات تولید پودر رختشوئی کار می کنند ممکن است به آنزیم های تولید شده توسط باکتری "باسیلوس ساب تیلیس " آلرژی نشان دهند. همچنین کارکنان صنایع غذائی ممکن است به دانه کرچک یا دانه قهوه سبز آلرژی داشته باشند. آسم شغلی آلرژیک میتواند در کارگران صنایع پلاستیک ،کائوچو یا رزین به دنبال تماس مکرر با مولکولهای شیمیایی کوچک پراکنده در هوا ایجاد شود. دامپزشکان ،ماهیگیران ومراقبین حیوانات در آزمایشگاهها نیز ممکن است دچار واکنش های آلرژیک شوند. کارکنان سیستمهای بهداشتی نیز ممکن است به دلیل استنشاق پودرهای شیمیائی موجود در دستکش های لاتکس ،دچار آسم شوند.
 
3-مکانیسم های دارویی:
استنشاق بعضی مواد موجود در هوا می تواند به طور مستقیم سبب تجمع برخی از مواد شیمیایی از قبیل هیستامین یا استیل کولین که بطور طبیعی در بدن وجود دارند در داخل ریه ها شود، این مواد منجر به بروز آسم می شوند. به عنوان مثال حشره کش هایی که در کشاورزی استفاده می شوند  می توانند سبب تولید استیل کولین شوند واین ماده باعث انقباض ماهیچه های مجاری هوائی وتنگی این مجاری می شود.
 
پیشگیری:
هنگامیکه عامل محرک شناسایی شد،میزان تماس با آن باید به حداقل برسد.بعنوان مثال می توان کارگر را از یک قسمت به قسمت دیگر منتقل کرد. بهتر است قبل از بکارگیری کارگران از سلامت عملکرد سیستم تنفسی آنها اطمینان حاصل شود واین کار می بایست در فواصل زمانی معین نیز تکرار شود. محیط های شغلی باید به دقت تحت نظر قرار گیرند ومیزان تماس کارگران با مواد ایجاد کننده آلرژی شغلی به حداقل برسد.
افرادی که دچار آسم شغلی هستند باید برای پیگیری به پزشک مراجعه کنند. دربعضی موارد پیشگیری با بعضی داروهای خاص می تواند از عوارض مواد موجود در محیط کار بکاهد.
 
آسم شغلي، لزوماً به آلرژي بستگي ندارد
آسم شغلي، هميشه به واكنش‌هاي آلرژيك مربوط نمي‌شود. موادّ آلرژي زاي محيط كار كه اعصاب حسّي پشت گلو را تحريك مي‌كند، سبب بروز عوارض آسمي مي‌شود. بدين ترتيب، برخي از واكنش‌هاي محرّك ناشي از محيط شغلي روشن مي‌شود. به علاوه، بسياري از واكنش‌هاي آسمي مربوط به محيط كار هنوز شناخته نشده است، و در مراحل اوّليه تحقيق مي‌باشد.
 
خطر ابتلا به آسم در اشخاص آلرژيك بيشتر است
اشخاص مبتلا به آلرژي، بيشتر در معرض ابتلا به آسم شغلي مي‌باشند. اشخاصي كه آلرژي ندارند نيز ممكن است دچار آسم شغلي بشوند، امّا به نظر مي‌رسد شدّت علائم پس از دوره‌هاي طولاني مجاورت با مادّه محرّك در محلّ كار، روي دهد.
 
در جدول زیر انواع مواد آلرژی زای شغلی و صنایع در ارتباط با آنها مشخص شده است. 
 
منبع
مثال
صنعت
-فلزات و نمکهای آنها
-مواد شیمیایی
-پلاتین، آلومینیوم، نمکهای نیکل، کروم و ...
-ایزوسیانات، پلی و نیل کلراید و ...
-آبکاری فلز، جوشکاریف آلیاژ سازی و صنایع پلاستیک سازی
-لحیم کاری
داروها
 
-پنی سیلین، تتراسیکلین، سفالوسپورین
-آلبوترول، متیلدوپا، مواد مخدر
 
-صنایع داروسازی
-صنایع داروسازی
-آنتی بیوتیکها
-سایر داروها
پروتئین های حیوانی
 
-ادرار، خون، پروبال، ترشحات بدن
-پوسته های بدن، مایعات بدن، مدفوع
-تریپسین، پپسین، آمیلاز، لیپاز
 
-تحقیقات، پرورش حیوانات
-تحقیقات، پرورش حیوانات
-مصارف صنعتی
-پستانداران
-بی مهره گان
-آنزیمها
گیاهان
 
-چوب، حبوبات و غلات
-پکتیناز، سلولاز، آمیلاز
-لاستیک
 
-نجاری، آشپزی، کار در آسیاب
-صنایع غذایی و دارویی
-بیماران مبتلا به spinabifida، مراقبین بهداشتی
-اجزای گیاه
-آنزیمها
-لاتکس
باکتریال
 
 
-آنزیمها
-پروتئازها
-مواد شوینده
 
دسته بندی آسم برحسب شدت علایم
 شدت علایم یک کودک مبتلا به آسم را می توان به چهار دسته اصلی تقسیم نمود که هریک مشخصات خاص خود را داشته و نیازمند شیوه های درمانی متفاوت است .
 
آسم خفیف ، گاهگاهی :
هنگامی است که کودک حملات خس خس سینه ، سرفه و تنگی نفس راکمتر از2بار درهفته تجربه می کند . چنین کودکی بندرت در فواصل حملات علامت دار است وتنها یک یا دو شب درطول ماه ممکن است علایم خفیفی رانشان دهد
آسم خفیف هیچگاه نمی بایست بی اهمیت تلقی شود چون در فواصل حملات نیر التهاب درراه های هوایی وجود دارد.
 
آسم خفیف پایدار :
کودکانی که در دچار حملات خس خس سینه ، سرفه و تنگی نفس به دفعات بیشتر از 2بار درهفته اما کمتر از روزی یکبار هستند مبتلا به آسم خفیف پایدار می باشند . علایم حداقل 2 بار درماه درطی شب بروز کرده و ممکن است منجر به اختلال درفعالیت های طبیعی هم شود .
-آسم متوسط پایدار :
کودکان مبتلا به آسم متوسط پایدار همه روزه علامت دار می باشند و از اینرو نیازمند مصرف داروهای روزانه نیز هستند . علایم شباهنگی بیش از یک بار درهفته رخ می دهد و چندین روز بطول &

نظرات