اگزما چیست؟

امکان بروز ضایعه پوستی در طول زندگی هر شخص وجود دارد.

برخی از این ضایعات ، پس از مدت کوتاهی از بین می‌روند اما گاهی مشکلات و ضایعات پوستی ، آن‌قدر پا برجا می‌مانند که فرد ناچار است به پزشک معالج خود مراجعه کند.

یکی از مشکلات پوستی که ممکن است ماه‌ها و سال‌ها پابرجا مانده و موجب آزار و ناراحتی بیمار شود اگزما است.

 اگزما از شایع‌ترین بیماری‌های حساسیتی پوست محسوب می‌شود.

 اگزما یک نوع التهاب پوست است و از طریق خشک شدن پوست یا خارش، قرمزشدن، تاول و پوست پوست شدن مشخص میشود.

 به دلیل تماس زیاد با مواد شوینده و همچنین عدم توجه کافی به وضعیت پوست و نحوه صحیح تماس با مواد شیمیایی ، بیشتر خانم‌ها با این مشکل مواجه هستند.

اگزما در آقایان ، عمدتاً به دلیل تماس با مواد شیمیایی و صنعتی است.

در برخی از زبانها، درماتیت و اگزما مترادف همدیگر هستند، در حالی که در زبان های دیگر درماتیت به معنی یک بیماری حاد و اگزما یک بیماری مزمن است.

درمان این بیماری معمولا از طریق کرم های مرطوب کننده و کرم های استروییدی انجام میشود. اگر اینها اثر نکرد آنوقت باید از مهار کننده های " کلسی نورین" استفاده شود.

طبقه بندی اگزما بر 3 نوع است:

• براساس محل درگیری پوست مانند اگزمای دست

• براساس ویژگی های ظاهری مانند اگزمای قرصی شکل

• براساس علت بوجود آمدن مانند اگزمای واریسی

 

اگزما در انواع مختلفی وجود دارد که برخی از رایج ترین آنها عبارتند از:

 

درماتیت تماسی تحریکی

درماتیت سکه ای

درماتیت عصبی (نورودرماتیت)

التهاب تماسی پوست (درماتیت تماسی)

  درماتیت آتوپی (بدون علت)

درماتیت سبورئیک (تورم و قرمزی پوست سر و صورت همراه با شورهٔ زیاد)

  درماتیت نومولار

  درماتیت اکسفولیاتیوژنرالیزه (اریترودرمی) (تورم و قرمزی شدید پوستِ سرتاسر بدن همراه با پوسته‌ریزی)

  درماتیت ناشی از استاز (ماندن خون در رگ‌ها)

  درماتیت موضعی ناشی از خاراندن

  درماتیت دور دهانی (درماتیت پری‌اورال)

  پومفولیکس (Pompholyx)

 

عوامل بروز اگزما :

موادی که به طور شایع موجب بروز یا شدت یافتن اگزما می‌شوند عبارت‌اند از:

لوازم آرایشی و بهداشتی و دارویی

• لوازم آرایشی ، بهداشتی معطر

• عطر ، ادوکلن و ...

• لوازم آرایشی _ بهداشتی محرک (رنگ مو) ...

• صابون‌های معطر

• لوازم آرایشی و بهداشتی غیراستاندارد.

• مواد شوینده پاک‌کننده مانند پودرها و مایعات که برای شستشوی ظروف و لباس مورد استفاده می‌شوند. این مواد علاوه بر ایجاد حساسیت پوستی، زمینه بروز سرطان‌های پوستی را نیز می‌توانند فراهم کنند.

 

مواد شیمیایی و سنتتیک

• لاستیک‌ها: مواد موجود در لاستیک‌ها ، موجب بروز التهاب و اگزما در پوست می‌شوند. از تماس پوست با این مواد باید دوری کرد در صورت امکان ، در زیر دستکش ظرف‌شویی ، دستکش نخی ضد حساسیت باید پوشید.

 دستکش‌هایی که از جنس لاتکس ساخته‌شده‌اند می‌توانند عامل بروز حساسیت پوستی باشد. حساسیت به این نوع دستکش ، به ویژه در میان کارکنان بهداشتی- درمانی و بیمارستان‌ها دیده می‌شود.

• مواد سوختی: تماس مستمر پوست بدن با موادی چون نفت و بنزین ، زمینه بروز اگزما را فراهم می‌سازد.

• گاز فرمالدئید: این گاز از چسب و لوازمی چون مبلمان چوبی آزاد و متصاعد می‌شود.

و می‌تواند به بروز ضایعات اگزمایی منجر شود. این گاز باعث تحریک چشم ، بینی و گلو (ریزش اشک ، آبریزش از بینی ، عطسه ، سرفه و غیره) شده و همچنین سردرد و حالت تهوع نیز ایجاد می‌کند.

 

فلزات

امروزه استفاده از وسایل فلزی روکش شده با نیکل و کروم ، بسیار رواج دارد.

 لوازمی مانند سنجاق قفلی ، زیپ‌های فلزی ، دکمه‌های فلزی ، قلاب کمربند و ... همگی با فلز حساسیت‌زای نیکل روکش شده است و یکی از مهم‌ترین عوامل بروز اگزما و تشدید آن ، به ویژه در خانم‌ها محسوب می‌شوند.

زیورآلاتی که به تازگی با عنوان نقره آلمانی ، سیلور و تیتانیوم به فروش می‌رسند، دارای مقادیر قابل‌توجهی فلز نیکل بوده و موجب بروز اگزما می‌شود.

و در صورتی که مزمن شود، ممکن است به سایر نقاط پوست نیز سرایت کند.

توجه به محل بروز حساسیت و وسیله‌ای که به طور مستقیم با آن ناحیه در تماس بوده برای تشخیص این نوع حساسیت بسیار موثر است.

 و گاهی فلزاتی مانند طلا و نقره نیز می‌توانند عامل بروز اگزما باشند.

مواد موجود در محیط

گرد و غبار منزل (که بعضاً حاوی مواد دفعی جانور بسیار کوچکی با نام مایت Mite است) در صورت تماس با پوست و به ویژه پوست دست ، موجب بروز اگزما و یا بدتر شدن آن می‌شود. سیمان و سایر مواد مشابهی که در ساختمان‌سازی به کار می‌روند و برخی از گیاهان نیز از جمله این مواردند.

مواد غذایی

تماس پوست بدن با موادی چون عصاره گوجه‌فرنگی‌ می‌تواند به بروز اگزما و یا بدتر شدن آن منجر شود برخی از مواد خوراکی نظیر آجیل و مغزها (مغز فندق ، بادام‌زمینی و غیره) تخم‌مرغ‌، گندم‌، شير، يا غذاهاي‌ دريايي‌ ,می‌توانند به بدتر شدن اگزما کمک کنند.

سایر عوامل

* استرس‌

* سابقه‌ بيماری‌ آلرژيك‌ مثل‌ تب‌ يونجه‌، آسم‌، يا واكنش‌ دارويی‌

* پارچه‌های‌ دوخته‌شده‌ از الياف‌ مصنوعي‌ كه‌ عرق‌ بدن‌ را به‌ دام‌ اندازند.

* تغييرات‌ شديد آب‌ و هوا از نظر رطوبت‌، سرما يا گرما (خصوصاً وقتی‌ تعريق‌ زياد شود).

در نهایت یکی از عوامل مستعد کننده بروز اگزما ، شستشوی مکرر دست با موادی چون صابون است. این مواد با از بین بردن چربی طبیعی و لایه محافظ پوست ، موجب حساس شدن پوست بدن نسبت به مواد خارجی و مستعد کننده بروز اگزما می‌گردند.

عدم استفاده از دستکش هنگام استفاده از این مواد ، علل شیوع اگزما در میان خانم‌هاست.

 

درمان

اصول‌ كلی‌

* درمان‌ مشتمل‌ است‌ بر رفع‌ علايم‌ و شناسايی‌ و حذف‌ علت‌

* پوشيدن‌ لباس‌ نخي‌ گشاد براي‌ كمك‌ به‌ جذب‌ عرق‌

* حتی‌المقدور به‌ حداقل‌ رساندن‌ استرس‌

* كوتاه‌ كردن‌ مرتب‌ ناخن‌ها و به‌ دست‌ كردن‌ دستكش‌ نرم‌ به‌ هنگام‌ خواب‌ برای‌ جلوگیری‌ از خاراندن‌.

 توجه‌ داشته‌ باشيد كه‌ خاراندن‌ اگزما را بدتر می‌كند.

* كمتر حمام‌ بگيريد تا از خشكي‌ زياد پوست‌ اجتناب‌ شود.

 صابون‌ و آب‌ ممكن‌ است‌ باعث‌ شعله‌ ور شدن‌ بيماري‌ شوند.

 به‌ هنگام‌ حمام‌ گرفتن‌، از صابون‌هاي‌ غير چرب‌ مخصوص‌ و آب‌ ولرم‌ استفاده‌ كنيد. نواحي‌ ملتهب‌ را صابون‌ نزنيد.

* پس‌ از حمام‌ بلافاصله‌ از كرم‌ نرم‌ و مرطوب‌كننده‌ استفاده‌ كنيد.

* از قرار گرفتن‌ در معرض‌ تغييرات‌ دمايی شديد (سرما يا گرماي‌ زياد) خودداری‌ كنيد.

* از هر چيزی‌ كه‌ قبلاً بيماری‌ را بدتر كرده‌ است‌ اجتناب‌ كنيد.

* از دستگاه‌ مرطوب‌ ـ خنك‌كننده‌ هوا برای‌ افزايش‌ رطوبت‌ هوای‌ خشك‌ داخل‌ منزل‌ استفاده‌ كنيد.

 

داروها

پمادهای‌ حاوی‌ قطران‌ يا داروهای‌ كورتيزونی برای‌ كاهش‌ التهاب‌.

 اگر پماد شبانه‌ استفاده‌ شود و پس‌ از ماليدن‌ آن‌، روی‌ ناحيه‌ با پلاستيك‌ بسته‌ شود، شايد اثر بهتری‌ حاصل‌ شود.

آنتی‌هيستامين‌ها برای‌ كم‌ كردن‌ خارش‌

آنتی‌بيوتيك‌ در صورت‌ وجود عفونت‌

ندرتاً خواب‌آورها يا آرام‌بخش‌ها