کنترل اعصاب در درمان آلرژی

کنترل اعصاب در درمان آلرژی
استرس عاطفی و روانشناسیک نیز به بروز آلرژی منتهی می‌شود. طبق نظر دکتر هانس سلیه Hans Selye نخستین پژوهشگر پیشتاز جهان در زمینه‌ی استرس، نشانه‌های آلرژی غالباً چیزی جز واکنش بدن نسبت به استرس نمی‌باشند. هر شخص ممکن است به علت استرس مزمن نسبت به غذاهای رایج یا موادی مانند دود بنزین که در همه جا هست دچار آلرژی شود.
درمان:
برای مقابله با بسیاری از آشفتگی‌های آلرژیک راه‌های متفاوتی وجود دارد.
اول منشاء بروز آلرژی باید شناسایی شود. این کار دشوار است ولی غیرممکن نیست.
دوم آنکه وقتی منشاء پیدا شد، باید از آن پرهیز شود.
سوم و مهم‌ترین باید سلامت کلی و مقاومت برای استقرار ایمنی سازماندهی شود. 
 
آسم يك بيماري رواني نيست
تاكنون، اين فرضيه وجود داشت، كه آسم يك بيماري رواني است كه منشأ آن مغز است، اين مسئله واقعيت ندارد و براي افراد خانواده، دوستان، آشنايان، و كارفرمايان و همين‌طور خود شخص مبتلا به آسم بسيار اهميت دارد كه درك كنند اين فرضيه كاملاً بي‌اساس است. گرچه، ناراحتي‌هاي عاطفي، مي‌تواند سبب حمله آسم يا وخامت آن شود، اما اين در صورتي است كه خود شخص از قبل نشانه‌هاي جسمي آسم را دارا باشد.
 
حمايت رواني بيمار مبتلا به آسم
بسيار اشتباه است كه شخص مبتلا به آسم را يك بيمار رواني بدانيم. اما ناديده گرفتن مشكلات نهفته رواني، رفتاري، يا احساسي كه امكان دارد با آسم در ارتباط باشد نيز اشتباه است. بدون ترديد، آسم كه يك بيماري مزمن است، تأثيري منفي بر روابط شخصي و زندگي خانوادگي و همين‌طور رفتار خود شخص بیمار بر جاي مي‌گذارد. غالباً با مطرح كردن اين مسائل با پزشك، بيمار درمي‌يابد كه اين اثرات طبيعي هستند. اگر پزشك مشاوره با روانپزشك را پيشنهاد كند، اين مسئله بايد با عنوان يك عمل مثبت در جهت ياري دادن به بيمار تلقي شود. هيچ قاعده‌اي مبني بر اين كه بيمار بايد همواره، مشكل خود را به تنهايي حل كند وجود ندارد. اگر نياز به همياري وجود داشته باشد، نبايد موقعيت صحبت با اشخاص مطلع را از دست داد، زيرا اين كار مي‌تواند درمان آسم را تسهيل كند.
 
راههاي ديگر مقابله با مشكلات رواني
به جز حمايت رواني پزشك متخصص آسم، افراد خانواده، و دوستان، روشهاي ديگري براي مقابله با مشكلات رواني مربوط به آسم وجود دارد كه عبارتند از: روشهاي مختلف تمدّد اعصاب، هيپنوتيزم يا خواب مصنوعي، مشاوره پزشكي با افراد خانواده، روان‌درماني، و روانكاوي كه هر كدام جاي خود را دارد و تصميم در مورد انتخاب بهترين روش بر طبق مشاوره بيمار با متخصص مربوطه صورت مي‌گيرد.
 
روش تمدّد اعصاب با دستگاه مخصوص
اين روش به بيمار مي‌آموزد كه با، تمدد اعصاب عمل گشاد شدن مجاري تنفسي را آسان‌تر كند. سودمندي اين روش، هنوز كاملاً مورد تأئيد قرار نگرفته، اما براي برخي از بيماران مبتلا به آسم مفيد بوده است. اين دستگاه با سيم به پوست يا عضله متصل مي‌شود و اطلاعاتي، مانند تغيير درجه حرارت پوست را به يك گيرنده الكترونيكي مي‌فرستد كه به بيمار نشان داده مي‌شود. بيمار تأثير عوامل محرك گوناگون، از قبيل خواندن مطالبي در مورد آسم يا گفتگو درباره روابط خانوادگي را بر اعصاب خود در مي‌يابد. شخص بعد از تعليم ديدن، تفاوت بين فشار عصبي و آرامش اعصاب و تطبيق خود با اين احساسات را درمي‌يابد. نهايتاً بيمار مبتلا به آسم روش تمدّد اعصاب را تا حدي فرا مي‌گيرد، بطوري كه مي‌تواند درجه حرارت پوست خود را به اختيار خود درآورد. اين عمل، موجب شل شدن ماهيچه‌هاي اطراف مجاري تنفسي نيز مي‌شود. از آنجا كه ناراحتي‌هاي ناشي از اين روش بسيار ناچيز است، در صورت پيشنهاد پزشك به امتحانش مي‌ارزد.
 
مشاوره خانوادگي
هنگامي كه حملات آسم بطور مرتب روي مي‌دهد، و هزينه درمان آن به 10 تا 20 درصد درآمد خانواده مي‌رسد، جاي تعجب نيست كه اين بيماري بر تمام اعضاء خانواده سايه مي‌افكند. اغلب به افراد خانواده يك احساس نااميدي و حتي رنجش پنهاني دست مي‌دهد كه بايد آن را طبيعي شمرد. آسم كودكان، بار سنگيني بر دوش والديني كه شاغل هستند مي‌گذارد، زيرا هم بايد از كودك بيمار خود مراقبت به عمل آورند و هم تعهدات خود را نسبت به خانواده و شغلشان انجام دهند. اگر نشانه‌هاي دائمي آسم كودك با زمان فراغت و استراحت افراد خانواده و همچنين كارهاي روزمره آنها برخورد پيدا كند، ممكن است كودك بكوشد نشانه‌هاي آسم خود را پنهان كند. حتي اگر اين كار غيرممكن باشد. هر كدام از اين شرايط در اين موقعيت نقش مؤثري دارد. مطمئناً مشاوره پزشك با تمام اعضاء خانواده كه گاهي اوقات در منزل انجام مي‌شود، براي برخي از خانواده‌ها مفيد است.
 
روان درماني
روان درماني باعث درك كامل‌تر وضعيت احساسي بيمار مي‌شود، و بايد توسط اشخاص متخصص و كارآموزده، مانند مددكاران اجتماعي، روانشناسان يا روانپزشكان انجام شود. يكي از هدفهاي روان‌درماني، درك كامل‌تر مشكلات و ويژگي‌هاي شخصيتي در ارتباط با بيماري آسم است.
چون هزينه روان درماني زياد است و زمان درمان نيز گاهي اوقات چندين سال به طول مي‌انجامد، بايد پزشكي را انتخاب كرد كه در درمان بيماران مبتلا به آسم مهارت داشته باشد.
 
اعتماد به نفس در رابطه با خودياري آسم
بيمار بايد از سمينارهاي آموزشي در مورد آسم بهره گيرد تا اطلاعات بيشتري از واكنش‌هاي بيماري كسب كند. زيرا اگر يك برنامه تدوين شده داشته باشيد كه بطور خلاصه اقداماتي را كه در هنگام حمله آسم بايد انجام دهيد، ذكر كرده باشد، اطمينان خواهيد داشت كه بيماري مي‌تواند تحت كنترل درآيد. همچنين موجب مي‌شود كه در هنگام استراحت نيز از آرامش لازم برخوردار باشيد. اين روش باعث كاهش وحشت شما هنگام خس خس سينه و اشكال در تنفس مي‌شود.
 
وضعيت رواني به اندازه درمان دارويي اهميت دارد
درمان آسم صرفاً به برنامه‌ دارويي، روش‌هاي اجتناب از مواد آلرژي‌زا، و تزريق داروهاي ضد آلرژي و غيره، محدود نمي‌شود. پزشك بايد وضعيت رواني بيمار خود را نيز در نظر بگيرد. اگرچه آسم يك بيماري رواني نيست، ولي بطور قطع مي‌تواند در اثر مشكلات نهفته رواني وخيم‌تر شود. بسياري از بيماران، هنگام بروز نشانه‌هاي آسم وحشت‌زده مي‌شوند. گاهي اوقات، تقويت جنبه‌هاي عاطفي، روشهاي آرامش دهنده و مشاوره با روانپزشك مي‌تواند براي مقابله با روانپزشك مي‌تواند براي مقابله با آسم بسيار مفيد باشد. بايد با پزشك صادق بود تا او بتواند به بهترين وجه در مورد مشكلات عاطفي تصميم بگيرد. اگر پزشك متخصص اسم، مشاوره با روانپزشك را پيشنهاد كرد، بايد بدون ترديد به توصيه اول عمل كرد. 
 
ناديده گرفتن نشانه‌ها و سهل‌انگاري در مصرف داروها اشكال عمده‌اي به شمار مي‌رود.
اگر نشانه‌هاي آسم خود را ناديده مي‌گيرد و يا در هنگام حمله آسم احساس درماندگي مي‌كنيد، بايد ناراحتي‌هاي خود را با پزشك در ميان بگذاريد. نبايد تسليم شويد و احساس كنيد كه راه ديگري براي كنترل آسم وجود ندارد. به عنوان اولين قدم، اطمينان حاصل كنيد كه برنامه دارويي خود را به دقت دنبال مي‌كنيد. اگر داروهاي تكميلي مفيد واقع نشدند، در مراحل اوليه، پيش از اين كه نشانه‌ها شدت يابند با پزشك تماس بگيرند. هرگز نشانه‌هاي آسم خود را ناديده مي‌گيريد، امكان دارد وجود يك روانپزشك در تيم درماني شما مفيد واقع شود.
اگرچه آسم يك بيماري روان‌تني نيست، اما فشارهاي عاطفي، مي‌تواند باعث وخيم‌تر شدن نشانه‌هاي آن شود. در روش‌هاي مقابله با آسم، وضعيت احساسي بيمار نبايد ناديده گرفته شود، زيرا در درازمدت مي‌تواند تأثير شديدي بر بيمار داشته باشد. بنابراين، صرفاً نبايد بيماري جسمي را مورد نظر قرار داد، بلكه بايد به تماميّت فرد به عنوان شخصي كه مبتلا به آسم است، فكر كرد. بدين ترتيب، تمام جنبه‌هاي بيماري مورد توجه قرار خواهد گرفت.
 
درمانهاي فيزيكي از قبيل ضربه‌هاي موضعي و قرار دادن بيمار در وضع بدني خاصّ در زمان نشانه‌هاي پايدار آسم، به تخليه خلط كمك مي‌كند.
هنگامي كه نشانه‌هاي آسم بهبود نيابند، ترشحات مخاطي جمع شده و موجب انسداد مجاري تنفسي مي‌شوند. در اين حال بيمار را بايد وادار به سرفه كرد تا خلط خارج شود. البته اين كار اغلب موفقيت‌آميز نيست. به علاوه، اگر خلط زياد باشد، امكان دارد بخش‌هاي كوچكي از ريه را از كار بيندازد، كه اين حالت را آتلكتازي مي‌نامند. ترشح خلط را گاهي اوقات، مي‌توان با ضربات محكم بر روي قسمت‌هاي خاصي از پشت و سينه در حالي كه بيمار نشسته و يا به حالت‌هاي مختلف خم شده است، تخليه كرد. اين روش در بيمارستان و پس از استفاده بيمار از برونكوديلاتور استنشاقي اعمال مي‌شود.  
 
آلرژي -  یک فرم تشديد يافته دفاع طبيعي بدن است و علائمي همچون عطسه، سرفه، خارش پوست و يا تنگ شدن ريه تشديد ‌شده و فرد را دچار آلرژي مي‌كند.
دكتر هدايت‌ اكبري فوق‌تخصص آلرژي با بيان اين مطلب به خبرنگار «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران - منطقه فارس ـ اظهار كرد: مهمترين علت بيماري آلرژي، استعداد ژنتيكي است، اما صرف اين ژنتيك به تنهايي دليل آلرژي نيست بلكه اين زمينه ژنتيك براي اينكه بروز پيدا كند نياز به شكستن سد آلرژي بدن دارد و براي اين كه اين سد بشكند عوامل مختلفي همچون عفونت‌هاي شديد، مواد شيميايي خطرناك (جوهر نمك، وايتكس و ...) يا افراط در مدل خاص تغذيه‌اي (مصرف زياد يك نوع غذا در مدتي كوتاه) و نيز مسائل روحي و رواني مي‌تواند سد آلرژي بدن را بشكند و بعد از شكسته شدن سد، ‌مواجهه با عوامل محرك يا عوامل آلرژن، فرد دچار علامت‌هاي باليني مي‌شود.
 
اين متخصص تمام افراد در سنين مختلف را مستعد آلرژي دانست و اظهار كرد: ‌همه افراد از آغاز تولد تا كهنسالي امكان بروز اين بيماري را دارند و اوج بروز آن در سنين (20-35) سالگي است. وي اضافه كرد: در گروه كودكان معمولا پسران بيشتر به آلرژي مبتلا مي‌شوند و بعد از بلوغ زنان بيشتر دچار آلرژي خواهند شد و در مجموع حدود 20 درصد افراد جامعه از اين بيماري رنج مي‌برند. دكتر اكبري با بيان اينكه شايع‌ترين بيماري آلرژي حساسيت بيني است، به ايسنا گفت: اين بيماري مزمن و اذيت‌كننده حتي شايع‌ترين بيماري مزمن بشر است، اما متاسفانه توسط بيماران و يا كادر پزشكي كمتر جدي گرفته مي‌شود. وي از آسم به عنوان مهمترين بيماري آلرژي نام برد و خاطرنشان كرد: ‌آسم هرچند در لغت به معناي تنگي نفس است اما بايد توجه داشت هر تنگي نفسي آسم نيست.
دكتر اكبري تصريح كرد: شايد خيلي ساده بتوانيم بگوييم فرمهايي از حضور آلرژي در ريه را آسم مي‌گويند كه در اين صورت بافت ريه علاوه بر پاسخ‌دهي بيش از حد،‌ مبتلا به التهاب هم مي‌شود و تنگي راههاي هوايي ايجاد مي‌كند، كه اوايل برگشت‌پذير و بعد مي‌تواند برگشت‌ناپذير شود. حتي مي‌تواند منجر به مرگ بيمار شود. خس خس سينه، سرفه و خلط همراه با تنگي نفس مي‌تواند از ديگر علائم آسم باشد. 
وي از بيماري كهير به عنوان يكي ديگر از بيمار‌يهاي آلرژي نام برد و اظهار كرد: ‌كهير انواع زيادي دارد و در مواردي مزمن و از نظر درماني سخت مي‌شود. دكتر اكبري اضافه كرد: اگزما يا سودايي حالت شايع ديگري از آلرژي در پوست است اما بايد توجه داشت كه غير از پوست و تنفس، بقيه اندام‌هاي بدن هم مي‌توانند درگير شوند كه سيستم گوارشي از جمله آنهاست؛ اما در خصوص اندام‌هاي ديگر بايد گفت آلرژي در ساير اندام‌ها به ندرت اتفاق مي‌افتد.
وي شوك آنافيلاكسي يا شوك آلرژي را نوع ديگري از اين بيماري دانست و افزود: اين شوك به دنبال تزريق داروهايي مثل پني‌سيلين يا گزش زنبور و در مواردي نيز مصرف بعضي از غذاها منجر به وحشتناك‌ترين اورژانس پزشكي مي‌شود. دكتر اكبري فرم واضحي از آلرژي‌ها را فصلي برشمرد و به ايسنا گفت:‌ آلرژن‌هاي فصلي مثل گرده گياهان مي‌تواند در فصل خاصي زيادتر شود. اين متخصص، گرده گياهان را شايع‌ترين علت آلرژي فصلي دانست و اضافه كرد:‌ ‌در اوايل بهار درختان پارك موجب آلرژي مي‌شوند و اواخر بهار و تابستان گرده چمن‌ها و در فصل پاييز علف‌هاي هرز و درختچه‌ها باعث بيماري حساسيت مي‌شو 
عمده بيماريهاي آلرژي غير فصلي هستند و تشخيص آنها دقت بيشتري طلب مي‌كند. دكتر اكبري مهمترين ركن درمان آلرژي را پيشگيري دانست و تصريح كرد: مهمترين ركن پيشگيري نيز آموزش است. وي بسته بودن پنجره‌هاي اتاق خواب در ساعات اوليه صبح و غروب و قرار دادن زيلو به جاي قالي در اتاق خواب و عدم استعمال دخانيات در منزل را از مهمترين موارد پيشگيري از آلرژي در منزل دانست و اضافه كرد: دود آشپزخانه نيز نبايد وارد فضاي ساير اتاق‌ها شود، جاهايي مثل حمام نيز كه رطوبت گير است مي‌بايست نورگير باشد تا قارچ رشد نكند چرا كه قارچ و سوسك از عوامل مهم در ايجاد آلرژي هستند.
دكتر اكبري رعايت كردن اصول پيشگيري از آلرژي در محيط كار را نيز لازم دانست و اظهار كرد: در محيط كار سعي مي‌شود كه تماسي با مواد محرك يا آلرژن ايجاد نشود. اين فوق تخصص آلرژي معتقدست: خروج از منزل اين بيماران بايد حساب شده باشد، ‌چرا كه اوايل صبح و غروب كه هوا سنگين و ساعات گرده افشاني گياهان است نبايد از منزل خارج شوند؛ همچنين در مواقعي كه هوا طوفاني است يا باد مي‌وزد فرد مستعد به آلرژي بهترست كه از خانه خارج نشود و وارد نشدن به مناطقي كه هوا آلوده است، مثل خيابانهاي پرترافيك، يا مكان‌هايي كه به علت سيگار، عطر و ادكلن، آلوده از نظر حساسيت تلقي مي‌شود ضروريست. وي تصريح كرد: كنترل اعصاب و مثبت‌گرا بودن، تلاش بر نداشتن استرس نداشتن مي‌تواند بسيار حائز اهميت در درمان باشد. دكتر اكبري با تاكيد بر نقش غذاها در بيماري آلرژي گفت: هر فرد حساسيتي، اگر غذاهاي خاصي مصرف كند و نسبت به آن حساسيت نشان داد حداقل به مدت 5 سال آن غذا را مصرف نكند و غذاهايي مثل ماهي، ميگو و آجيل تا آخر عمر مصرف نكند. 
وي اضافه كرد: غذاهايي كه بيشتر حساسيت ايجاد مي‌كنند عمده در سنين كودكي و جواني و آن هم معمولا در قالب كهير است، هرچند كه بسياري از غذاها صرفا تشديدكننده آلرژي هستند، نه ايجاد كننده آن. دكتر اكبري با اشاره به غذاهاي تشديد كننده آلرژي به ايسنا گفت: عمده اين غذاها شامل گوجه‌فرنگي، بادمجان، خربزه، خيار، انگور، انجير، موز، كيوي و همچنين شكلات (كاكائو) هستند. وي تصريح كرد: در سنين كودكي (زير 5 سال) شير گاو و تخم مرغ و سويا، آجيل و ماهي ولي در سنين بزرگسالي آجيل و غذاي دريايي بيشتر آلرژي ايجاد مي‌كنند. به گفته اين متخصص، ناباوري و انكار داشتن آسم و آلرژي توسط بيمار از جمله مشكلات مربوط به اين بيماري است به علت اينكه اين بيماري حمله‌اي است، ‌نبايستي همچون بيماريهايي از قبيل فشار خون، قند خون، رماتيسم دائمي تلقي شود. وي يادآور شد: درمان آلرژي هميشه چند بعدي است، كه مصرف قرص و آمپول صرفا براي فروكش كردن حملات و علائم بيماري است. 

دكتر اكبري استفاده اسپري را براي كنترل علائم و پيشگيري توصيه و اضافه كرد: به علت 1 ميليونم گرم دارو در آنها عوارض بسيار كمي دارند و پيشگيري در حد امكان و مصرف منظم اسپري‌ها طبق دستور مي‌تواند بيماري را به طوري كنترل كند كه فرد به حالت قبل از شكسته شدن سد آلرژي و يا حالتي نزديك به آن بازگردد به طوري كه بعد از پايان واكسن درماني آلرژي، تعداد شدت و مدت حملات كاهش چشمگيري پيدا مي‌ي‌كند
 

نظرات