برخي از عوارض جانبي استروئيد
1- آب مرواريد
2- پوكي استخوان
3- چاقي صورت
4- افزايش وزن
5- جمع شدن موضعي چربي (كوهان)
6- بالا رفتن فشار خون
7- افزايش قند خون
8- خون مردگيهاي موضعي
9- دگرگوني در رشد كودكان
10- سستي ماهيچهها
11- تغييرات پوست، جوش، نازك شدن پوست
12- رشد مو (به خصوص در صورت زنان)
13- كاهش مقاومت بدن در برابر عفونت
14- دفع نشدن نمك و مايعات از بدن
15- تغيير خلق و خوي
16- تحت فشار قرار گرفتن توليد استروئيد طبيعي
17- خطر ايجاد زخم معده (در اين مورد اختلاف نظر وجود دارد)
بهتر است استروئيدها همراه غذا مصرف شوند
استروئيد خوراكي ممكن است سبب تحريك معده شود، بنابراين بهتر است با غذا ميل شود، تا غذا مانند سپري جلوي تحريكات معدي را بگيرد. گمان ميرود كه استروئيد خوراكي موجب زخم معده نيز بشود.
اگرچه، در اين مورد ميان پزشكان اختلاف نظر وجود دارد. اگر احتمال بروز زخم معده يا خونريزي دستگاه معدي – رودهاي را ميدهيد، بهتر است اين نكته را به پزشك خود تذكّر دهيد.
نكاتي كه هنگام مصرف استروئيد بايد رعايت شود
اين نكات عبارتند از:
(الف) استروئيد را بايد در زمان معيني و به مقدار تجويز شده مصرف كرد،
(ب) مصرف استروئيد را نبايد بدون اطلاع پزشك قطع كرد،
(ج) تمام پزشكان معالج بيمار، از جمله دندانپزشك او، بايد بدانند كه او استروئيد مصرف ميكند،
(د) بايد به خاطر داشت كه ميزان استروئيد مصرفي را هنگام بحرانهاي جسمي ميتوان افزايش داد.
اگر براي كنترل آسم به مصرف مداوم استروئيد خوراكي نياز باشد، مصرف آن به مطلوبترين وجه ممكن، ميتواند خطر عوارض جانبي را كاهش دهد.
بهترين روش استفاده از استروئيد خوراكي عبارت است از:
(الف) مصرف استروئيد در صبح زود و ترجيحاً بطور يك روز در ميان؛
(ب) مصرف فرآوردههايي مانند پريدنيزون، پريدنيزولون، يا متيل پريدنيزولون، كه اثر كوتاه مدت دارند، بهتر از فرآوردههايي مانند دكسامتازون خوراكي يا تزريقي يا تريامسينولون هستند كه اثر درازمدت دارند؛ و
(ج) مصرف حداقل دارو با فواصل زياد، بطوري كه نشانههاي آسم را تحت كنترل درآورد.
خطر كاهش ترشح استروئيد غدد فوق كليوي و عوارض جانبي استروئيد در كوتاه مدّت، (حتي اگر مقدار مصرف دارو بالا باشد) ناچيز است. استروئيد خوراكي در مصارف كوتاه مدت و گاه به گاه خطري ايجاد نميكند (حتّي اگر مقدار مصرف دارو بالا باشد).
استروئيدهاي استنشاقي، اگر به مقدار صحيح مصرف شوند، عوارض جانبي چنداني ندارند. عارضه اصلي ناشي از استروئيد استنشاقي، برفك است، كه يك مخمر قارچي است و روي زبان و پشت گلو يك پرده نازك سفيد ايجاد ميكند. شستشوي دهان، پس از مصرف استروئيد استنشاقي، كاهش مقدار مصرف، و استفاده از دهانشوي نيستاتين (ميكوستاتين) ميتواند مانع بروز برفك ميشود.