Adherence
پای بندی به درمان در آسم وآلرژی ها
دکتر هدایت اکبری فوق تخصص آلرژی
مقدمه
طبابت علاوه بر علم هنر نیز می باشد نقش پای بندی چه از طرف بیمار وچه از طرف جامعه پزشکی در مقوله درمان کلیدی می باشد بطوری که اگر به این واقعیت فرهنگی توجه نشود طبابت ابتر و بی نتیجه خواهد شد واین شکست های درمانی موجب افزایش نا امیدی بیماران وافزایش موربیدیتی ومورتالیتی می گردد .
بایستی درمان را بیو سوشیوسیکولوژیکال بدانیم ودانستن فقط پاتو بیولوژی ومکانیسم دارویی کافی نیست وعدم پای بندی در غرب بیشتر از 50% است ودر کشور ما یقینا هنوز بالاتر است
هدف
کنترل بهترکامل تر وسریعتر بیماری وحفظ بهبودی حاصله با بهترین آموزش وکمترین تداخل با سلامت جسمی واجتماعی وارتقا کیفیت زندگی وابسته به سلامت در واقع سلف منیج منت بالا که برود حاصل پای بندی خوب وخود افزایش دهنده آن هم هست
پیشینه
قبلا رابطه بیمار با پزشک را کمپلینس تا تطابق پذیری وتبعیت محض بیمار از دارو ودستورات پزشکان می دانستند وهر بیماری که بهتر تسلیم دستورات بود بیشتر تایید میشد ومبنای آموزش پزشکان وجامعه هم همین اصل فکری بود وتصمیم سازی درمان فقط بر عهده پزشک بود
امروزه
رابطه پزشک وکادر درمانی با بیمار وخانواده اش رابطه ای مبتنی بر آموزش ارتقا یابنده دو طرف جهت تغییر باور وعمل بیماران در جهت درمان بهتر واز این مهمتر پیشگیری صحیح تر می باشد وتصمیم سازی درمانی وپیشگیری بر عهده هم پزشک .وهم بیمار می باشد جلب موافقت وافزایش همکاری مستمر بیماران از اصول نگرش جدید است
تطبیق پذیری پزشک از شخضیت بیمار ودرک او وترجیحات او ودیگر بیماری های توام او و..... هم به تشخیص وارزیابی شدت وازمان بیماری اضافه می گردد وتوجه به اقتصاد وشرایط اجتماعی وروحی وحتی معنوی بیماران لازم می گردد
تقسیم بندی اولیه/ثانویه
پای بندی اولیه پذیرش مطالب آموزش داده شده وعمل به آنها وگرفتن نسخه ومصرف صحیح دارودر درمان حمله اولیه بیماری می باشد
پای بندی ثانویه استمرار آموزش وعمل به مطالب ارایه شده وادامه مصرف دارو ها برای پیشگیری از عود یا برگشت بیماری وارتقا پای بندی وحفظ آن از ایجاد اولیه آن مهمتر است زیرا در شرایطی نیاز به اجرای ادامه دستورات ودارو ها هست که در ظاهر بیمار حمله ای ندارد وهوس برگشت به زندگی پر مخاطره قویا وسوسه انگیزی می کند
سطح بندی پای بندی
1-سطح بیماری
نوع بیماری واهمیت آن واحتمال اورژانس بودن حملات ومرگ ومیر داشتن وشدت
مزمن بودن
همه بیماران صبح ها پایبندی بهتری دارند تا عصروشب وهمگی
در اوایل بیماری بیشتر مقید هستند تا بعدا در ادامه سیر بیماری وافرادی که چند بیماری توام دارند کمتر همکاری در پایبندی دارند
2-سطح بیمار
کودکان : ناتوانی ولجاجت و... سالمندی : فراموشی جوانان :تناسب اندام وفشار همسالان
باورها وانتظارات ترس ها واحساس وانگیزه ها وانکار وجلب ترحم
شکست درمانی قبلی وتجربه بیمار
رژیم های سخت پرهیزی وعادات وعلایق قبلی بیماران
سطح سواد و میزان درک قدرت تحلیل وتوانایی بکار بندی/جمع بندی داده ها وایجاد علم وباور یقینی وتغییر رفتار
اقلیت یا مهاجر بودن
داشتن حمایت های کافی خانوادگی واجتماعی/اختلافات خانوادگی
داشتن ترجیحات خاص یا سبک خاص زندگی
اعتیاد به سیگار قلیان مواد مخدر والکل
داشتن حیوانات خانگی
فقر/ میزان درآمد
استرس وسواس وافسردگی
-سطح دارو3
قیمت/ مزه شکل واندازه دارو وطریقه مصرف
انتظارات دارویی ارزان باشد سریع اثر کند یک بار در روز یا کلا یک بار مصرف باشد عوارض نداشته باشد اثرش زیاد بماند وحتی دایمی باشد
-سطح ارایه دهندگان خدمات درمانی وبهداشتی: سطح پزشک /کادر درمان/داروساز4
میزان سواد/میزان تجربه/توانایی ایجاد ارتباط موثر/هنر آموزش به هر فرد(ساده وقابل فهم بیان کردن)/ایجاد اعتماد وبروز همدلی برحسب فکر نگرش واحساس /ظاهر پزشک ومحل طبابت وبقیه پرسنل
-سطح بیمه ها وسیاست های ملی بهداشتی 5
سیاسیت های کلان اقتصادی وبهداشتی سطح سواد وانتظارات کادر درمانی وپزشکان وبیمه های کار آمد فرهنگ عمومی مردم در زمینه سلامت وبیماری ها
در دسترس بودن ملزوملات درمانی وبهداشتی
شرایط جامعه
هرج ومرج تبعیض جنگ مهاجرت حاشیه نشینی
اندازه گیری پای بندی
الف) خود بیمار گزارش دهد که یا نوشتن گزارش روزانه یا تکمیل پرسشنامه ویا مصاحبه حضوری/ارسال پیامک/ایمیل
افرادی به علت سن یا زبان یا فرهنگ نمی توانند یا ناتوانی دارند
همگی خود را موفق تر وهمکار تر یا پای بند تر از واقعیت معرفی می کنند
ترس از دعوای پزشک یا ترس از توجه کمتر پزشک
ب)توسط دیگری
وسایل الکترونیکی مثل تعداد باز شدن جعبه های دارویی/تکرار نسخه/گواهی دیگران
ج)غیر مستقیم منظم بودن در مراجعات/ اخلاق خوب داشتن با همگان/بیان کردن برنامه های درمانی ودانستن نام داروها/بروز اختلاف خانوادگی در حضور پزشک/افسرگی یا استرس
نتیجه گیری
آموزش خاص هر فرد ورعایت اخلاق وایجاد امنیت بهترین رهگشای پای بندی می باشد